Python Uygulamaları

Python Uygulamaları

Merhaba Arkadaşlar. Bu haftadaki konularımız. Python Uygulamaları

1 Python Standard Kütüphanesindeki Bazı Temel Fonksiyonlar ve Sınıflar

2 Python'da Tarih ve Zaman İşlemleri

3 time Modülü

4 time.time Fonksiyonu

5 time.ctime Fonksiyonu

6 time.localtime Fonksiyonu

7 datetime Modülü

8 datetime.date Sınıfı

9 datettime.timedelta Sınıfı

10 calendar Modülü

11 Python'da Veritabanı İşlemleri

12 Veritabanı Yönetim Sistemleri

13 Gömülü VTYS Kavramı (Embedded DBMS)

14 MySql'in Kurulumu

15 Sql Server'ın Kurulumu

16 SQL Veri Türleri

 

 

Python Standard Kütüphanesindeki Bazı Temel Fonksiyonlar ve Sınıflar

Bu bölümde Python'ın standart kütüphanesindeki çeşitli modüller içerisinde bulunan çeşitli temel fonksiyonlar ve sınıflar ele alınacaktır. Bu temel fonksiyonlar ve sınıflar başka konularda da çeşitli biçimlerde kullanılmaktadır.

 

Python'da Tarih ve Zaman İşlemleri

Bu bölümde Python Standart Kütüphanesindeki tarih ve zaman işlemlerini yapan fonksiyonlar ve sınıflar ele alınacaktır.

 

time Modülü

time modülü C Programlama Dilindeki prototipleri <time.h> içerisinde bulunan standart tarih zaman işlemlerini yapmaktadır. C programcıları bu modüldeki fonksiyonlara oldukça aşina olacaklardır. Bu modülü kullanmadan önce import etmeyi unutmayınız.

 

time.time Fonksiyonu

time.ctime Fonksiyonu

ctime fonksiyonu time fonksiyonundan elde edilen saniye sayısını parametre olarak alır ve tarih zaman bilgisini bize str türünden yazısal biçimde verir.

time.localtime Fonksiyonu

localtime isimli fonksiyon time fonksiyonundan elde edilen değeri parametre olarak alır ve bize o değerin tarih zaman karşılığını struct_time isimli bir sınıf nesnesi olarak verir.

datetime Modülü

datetime modülünün içerisinde tarih ve zamanı tutmak için kullanılan date, time, timedelte, datetime gibi sınıflar ve bazı yardımcı fonksiyonlar vardır.

 

datetime.date Sınıfı

Nasıl datetime.time sınıfı zaman bilgisini tutmak için bulundurulmuşsa datetime.date sınıfı da tarih bilgisini tutmak için bulundurulmuştur. Bir datetime.date nesnesi sınıfın başlangıç metodu yoluyla aşağıdaki gibi yaratılabilir:

>>> d = datetime.date(2013, 7, 23)

>>> print(d)

2013-07-23

>>> type(d)

<class 'datetime.date'>

Yine tarihin bileşenlerini biz sınıfın day, month ve year örnek öznitelikleriyle elde edebiliriz. Örneğin:

datettime.timedelta Sınıfı

datetime modülünün timedelta sınıfı zaman aralığını turmak için düşünülmüştür. Sınıfın __init__ metodunun parametrik yapısı şöyledir:

datetime.timedelta(days=0, seconds=0, microseconds=0, milliseconds=0, minutes=0, hours=0,

weeks=0)

Örneğin:

>>> td = datetime.timedelta(hours=5, minutes=15, seconds=50)

>>> print(td)

5:15:50

 

calendar Modülü

calendar isimli modül bazı temel takvimsel işlemleri yapan fonksiyonlara ve sınıflara sahiptir. Modülün isleap isimli fonksiyonu ilgili yılın artık olup olmadığını bize verir. Örneğin:

>>> import calendar

>>> calendar.isleap(2000)

True

calendar modülünün TextCalendar isimli sınıfı takvim işlemleri için kullanılmaktadır. Sınıfın başlangıç metodu haftanın hangi günden başlayacağını belirtir (0 = Monday, 1 = Tuesday, 2 = Wednasday, ...). Günler için Calendar sınıfında tanımlanmış sembolik sabitler vardır. TextCalendar sınıfının prmonth isimli metodu ay takvimini ekrana bastırır. Örneğin:

Python'da Veritabanı İşlemleri

İçeriğine hızlı bir biçimde erişilmek ve onları güncellemek için düzenlenmiş (organize edilmiş) bilgilerden oluşan dosyalara veritabanı denilmektedir. Şüphesiz veritabanları işletim sistemlerinin sunduğu dosya sistemi ile ele alınıp kontrol edilmektedir.

Ancak veritabanları bilginin hızlı elde edilmesi için daha yüksek seviyeli algoritmik bir organizasyon içermektedir. Ticari uygulamaların çok büyük çoğunluğu veritabanı kullanmaktadır. Bu nedenle veritabanı işlemleri bunların performanslarını belirleyecek en önemli etkenlerden biri durumundadır. Tabii veritabanları yalnızca ticari uygulamakrda değil aslında her türlü uygulamalarda karşımıza çıkabilmektedir.

Veritabanı işlemleri kabaca üç biçimde yapılabilmektedir:

1) Programcı algoritmik alt yapıya sahipse veritabanı işlemini yapan fonksiyonları, sınıfları ve metotları kendine uygun bir biçimde gerçekleştirebilir.

2) Programcı firmalar ya da kurumlar tarafından oluşturulmuş olan veritabanı kütüphanelerini kullanabilir. (Örneğin tarihsel açıdan bakıldığında DBVista, Btreve, CTree gibi pek çok veritabanı kütüphanesi kullanılmıştır.)

3) Programcı veritabanı işlemlerini yapmak için oluşturulmuş ismine "Veritabanı Yönetim Sistemi (Database Management System)" denilen özel yazılımları kullanabilir. Bugün veritabanı işlemleri ağırlıklı olarak VTYS'ler kullanılarak yapılmaktadır.

 

Veritabanı Yönetim Sistemleri

 

VTYS'ler veritabanı işlemlerini yapmak için geliştirilmiş özel yazılımlardır. Tipik olarak VTYS yazılımlarının özellikleri şunlardır:

            - VTYS'lerde aşağı seviyeli dosya işlemleriyle kullanıcının ilişkisi kesilmiştir. Kullanıcılar VTYS'lerle çalışırken yüksek seviyeli soyutlamalar kullanırlar. Örneğin bilgilerin hangi dosyalarda nasıl tutulduğuyla kullanıcılar ilgilenmezler.

- VTYS'ler client-server mimariye uygun olarak tasarlanırlar. Yani onlara birden fazla kişi aynı anda erişip işlem yaptırabilir.

- VTYS'ler belli bir güvenlik mekanizmasına sahiptir. Yani bunlardaki veritabanlarına erişmek için "user name", "password" gibi bilgilere sahip olmak gerekir.

- VTYS'ler bilgilerin bozulmasına karşı dirençli biçimde tasarlanmışlardır. Örneğin elektrik kesilmesi gibi bir durumda sistem kendini onarabilmektedir.

- VTYS'ler bize ilave bazı araçlar da sunarlar. Örneğin backup-restore gibi utility'lere sahiplerdir.

- VTYS'ler işleri kolay yapmak için "yönetim konsollarına" da sahiptirler. Yani bunlar üzerinde komut satırından ya da görsel olarak işlemler yapılabilmektedir.

- VTYS'ler kullanıcıdan istekleri yüksek seviyeli deklaratif diller yoluyla almaktadır. Örneğin SQL bu amaçla kullanılan bir dildir. Biz VTYS'nin veritabanına kayıt eklemesi için bir SQL komutunu veririz. VTYS o SQL komutunu inceler ve bizim istediğimiz işlemi arka planda C/C++ ile yazılmış olan kodları çalıştırarak yapar. SQL yalnızca bizim VTYS'ye istekte bulunmamız için kullanılmaktadır. Yoksa VTYS aşağı seviyeli disk işlemlerini C/C++'ta yazılmış motor kısmıyla yapar.

Bugün için çok kullanılan ilişkisel DBMS'ler şunlardır:

- DB2	(IBM)
- Oracle	(Oracle)
- Sql Server	(Microsoft’un. Paralı fakat bedavası da var)
- MySql	(Open Source, fakat Oracle tarafından yönetiliyor)
- PostgreSql	(Open Source)
- H2	(Open Source)
- SqLite	(Open Source, Embedded)
- Access (Jet Engine)	(Microsoft, Embedded)

 

Gömülü VTYS Kavramı (Embedded DBMS)

Bir VTYS'nin kendisinin kurulması zaman alan bir süreçtir. Ayrıca VTYS'ler arka planda servis olarak çalıştıklarından belli bir sistem kaynağını kullanırlar. Bazı küçük ve orta ölçekli uygulamalarda bir VTYS'nin kurulması istenmeyebilir.

Örneğin küçük bir rehber uygulaması için MySql gibi bir VTYS'nin hedef bilgisayara kurulması ve konfigüre edilmesi zahmetl bir süreçtir. Bu tür uygulamalarda kendisi VTYS gibi davranan fakat aslında tek bir kütüphaneden (DLL'den oluşan) VTYS'ler kullanılmaktadır. Bunlara gömülü VTYS’ler denir. Gömülü VTYS'ler gömülü sistemlerde de yoğun olarak kullanılmaktadır.

Gömülü VTYS'ler client-server biçimde çalışmazlar. Aslında bunlar yapı bakımından veritabanı kütüphanelerine benzemektedir. Ancak VTYS'lerin bazı özelliklerini barındırmaktadır. Gömülü VTYS'lerin en çok kullanılanı SqLite'tır. Microsoft'un Jet Motoru da Windows sistemlerinde çok kullanılmaktadır. (Örneğin Access bu Jet motorunu kullanıyor. Bu yüzden bu VTYS'ye access de denilmektedir.)

 

MySql'in Kurulumu

MySql'i kurmak için tek yapılacak şey server programı indirip yüklemektir. Kurulum basittir. Birtakım sorular default değerlerle geçilebilir. Ancak kurulum sırasında bizden bir root parolası istenecektir. Bu parola yetkili olarak VTYS'ye bağlanmak için gerekir. Server programın yanı sıra bir yönetim ekranı elde etmek için ayrıca "MySql Workbench" programı da kurulabilir. “MySql Workbench” eskiden “MySql GUI Tools” isimli paketteki programların birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Bu eski versiyonlar da hala kullanılmaktadır. “MySql GUI Tools” paketinin de kurulmasını tavsiye ederiz.

 

Sql Server'ın Kurulumu

SqlServer paralı bir üründür. Fakat bunun da "Express Edition" isminde bedava bir sürümü vardır. Bu sürüm Microsoft'un sayfasından indirilip kurulabilir. Tıpkı MySql'de olduğu gibi Sql Server'da da bir yönetim programı da vardır. Buna "Sql Server Management Studio" denilmektedir. Bunun da indirilip kurulması tavsiye edilir.

 

SqLite'ın Kurulumu

SqLite zaten tek bir DLL'den oluşmaktadır. Dolayısıyla kurulumu diye bir durum söz konusu değildir. Ancak yönetim konsolu olarak pek çok alternatif vardır. Bu yönetim konsolları SQLite’ın işlemlerini yapan DLL’i de zaten indirmektedir. DSQLite için yönetim konsollarından biri "FireFox Add On olarak çalışmaktadır. FireFoz üzerinden bu hemen yüklenebilir. Diğer iki seçenek “SQLite Studio” ve “SqLite Management Studio” programlarıdır. Bunlar bedavadır ve doğrudan yüklenebilir.

 

SQL Veri Türleri

SQL ISO tarafından standardize edilmiş bir dildir. Ancak VTYS'ler bu standarları desteklemekle birlikte kendilerine özgü eklentilere ve komutlara da sahip olabilmektedir. Bu nedenle örneğin MySql'deki SQL ile SqlServer'daki SQL arasında ayrıntılarda farklılıklar olabilir. SQL veri türleri tablo sütunlarını oluştururken o sütunlardaki bilginin formatını belirlemekte kullanılmaktadır. Standart SQL veri türlerinin önemli olanları şunlardır:

INTEGER: Tamsayısal bilgileri tutan bir türdür. İstenirse kaç digitlik sayıların tutulacağı da belirtilebilir.

INT: Tipik olarak 4 byte uzunluğunda işaretli tamsayı türüdür.

SMALLINT: Tipik olarak 2 byte'lık işaretli tamsayı türüdür.

BIGINT: Tipik olarak 8 byte uzunluğunda işaretli tamsayı türüdür.

FLOAT: Tipik olarak 4 byte'lık gerçek sayı türüdür.

DOUBLE: Tipik olarak 8 byte'lık gerçek sayı türüdür.

TIME: Zaman bilgisini saklamak için kullanılan türdür.

DATE: Tarih bilgisini saklamak için kullanılan türdür.

DATETIME: Hem tarih hem zaman bilgisini saklamak için kullanılan türdür.

CHAR(n): n karakterli yazıyı tutmak için kullanılan türdür.

VARCHAR(n): En fazla n karakterli bir yazıyı tutmak için kullanılan türdür.

TINYTEXT: Yazısal bilgileri tutmak için kullanılan türdür. (Tipik olarak 256 byte'a kadar)

TEXT: Yazısal bilgileri tutmak için kullanılan türdür. (Tipik olarak 64K'ya kadar)

LONGTEXT: (Tipik olarak 4GB'ye byte'a kadar)

TINYBLOB: Binary bilgileri tutmak için kullanılan türdür. (Tipik olarak 256 byte'a kadar)

BLOB: Binary bilgileri tutmak için kullanılan türdür. (Tipik olarak 64K'ya kadar)

LONGBLOB: Binary bilgileri tutmak için kullanılan türdür. (Tipik olarak 4GB'ye byte'a kadar)

BOOLEAN: Böyle sütunlarda TRUE, FALSE biçiminde ikil değerler tutulmaktadır.

Yukarıdaki türler pek çok VTYS'de vardır. Bunların dışında başka standart SQL veri türleri de bulunmaktadır. Ayrıca yukarıda belirtildiği gibi her VTYS'de o VTYS'YE özgü diğerlerinde olmayan türler bulunuyor olabilir.